Ανέκαθεν, τα Άνω και Κάτω Λεχώνια υπήρξαν «ο κήπος» του Πηλίου. Η εύφορη γη τους σε συνδυασμό με το ήπιο κλίμα επιτρέπει ακόμα και την καλλιέργεια της μπανάνας αλλά και όλων των ειδών τα οπωροφόρα δέντρα, των λαχανικών και της ελιάς. Επίσης, εκεί θα συναντήσουμε και πολλά άνθη, όπως τις γαρδένιες, που είναι διάσημες στο εξωτερικό.
Τα Άνω Λεχώνια είναι ένα, σχεδόν, πεδινό χωριό του δυτικού Πηλίου, νοτιοανατολικά του Βόλου σε απόσταση 11 χλμ. και με υψόμετρο 150 μ. Απέχει από τη θάλασσα (Πλατανίδια) 1 χλμ. περίπου. Υπήρξε, έως το 2010, η έδρα του Δήμου Αρτέμιδας.
Πήρε το όνομά του, είτε από το σλάβικο λέχ, που σημαίνει πεδινός ή από κάποιον Λέχωνα, ηγεμόνα της περιοχής. Υπάρχει και η λαϊκή άποψη που υποστηρίζει πως, επειδή η γη είναι εύφορη, παράγει όλα τα αγαθά που επιθυμεί οποιαδήποτε λεχώνα.
Κοντά στα Άνω Λεχώνια, στο λόφο της Νεβεστίκης, υπάρχουν ερείπια και λείψανα τείχους, που οι αρχαιολόγοι ταυτίζουν με την ακρόπολη της αρχαίας Μεθώνης. Είναι, επίσης, και ο σταθμός αφετηρίας για το διάσημο Μουτζούρη, το παραδοσιακό τρενάκι, που ξεκινάει τη διαδρομή του από τα Άνω Λεχώνια και μέσω της Άνω Γατζέας καταλήγει στις Μηλιές. Το ιστορικό τρενάκι, που παλαιότερα διένυε την απόσταση Βόλος-Μηλιές, κυλούσε πάνω στον σιδηρόδρομο του οποίου η κατασκευή άρχισε το 1881, με πρώτο το κομμάτι μέχρι τα Λεχώνια, για να παραδοθεί τελικά το 1896. Το υπόλοιπο κομμάτι, μέχρι τις Μηλιές, κατασκευάστηκε στη συνέχεια, για να τεθεί σε λειτουργία το 1903. Την επίβλεψη της κατασκευής του σιδηροδρομικού δικτύου είχε ο Εβαρίστο Ντε Κίρικο, ο πατέρας του γνωστού ζωγράφου Τζόρτζιο ντε Κίρικο, που γεννήθηκε στον Βόλο. Στα έργα κατασκευής του δικτύου, ο μικρός τότε Ντε Κίρικο ήταν εκεί, παρατηρώντας το μέσο που έμελλε αργότερα να τον εμπνεύσει και να συνοδεύσει σταθερά τις δημιουργίες του. Σε πολλά έργα του υπάρχει μια μικρή φιγούρα τρένου, συνήθως κρυμμένου πίσω από τοίχους και καμάρες, όπως … και το κρυφό βλέμμα του μικρού παιδιού στα μεγάλα έργα των ενηλίκων.
Ο ταξιδιώτης έχει τη δυνατότητα να διανύσει δεκατρία, μαγικά χιλιόμετρα στις κατάφυτες πλαγιές του Πηλίου, σε μια από τις πιο στενές σιδηροδρομικές γραμμές στον κόσμο (60 εκατοστά), που φιλοξενεί τα 4 βαγόνια του «Μουτζούρη», όπως λεγόταν κάποτε το τρενάκι του Πηλίου, για να δηλώσει την ατμοκίνηση και τον καπνό, που άφηνε στο πέρασμά του. Από τα Άνω Λεχώνια μέχρι τις Μηλιές, η διαδρομή είναι ορεινή, διασχίζοντας τις κατάφυτες πλαγιές με την πυκνή βλάστηση, από πλατάνια μέχρι και πουρνάρια. Η μοναδική στάση του τρένου γίνεται για μόλις 15 λεπτά στην Άνω Γατζέα, 
για να συνεχίσει “ξεφυσώντας” και λικνίζοντας τα βαγόνια του, για μια διαδρομή συνολικού μήκους 15 χλμ. και χρόνου περίπου 90 λεπτών. Μέχρι το ιστορικό κεφαλοχώρι των Μηλεών, η διαδρομή γεμίζει με εικόνες πλούσιας φύσης και αρχιτεκτονικής με παλαιές αλλά περίτεχνες κατασκευές λαξευτής μαρμαρόπετρας και γκρίζου ασβεστόλιθου, που διαμόρφωσαν τις αντιστηρίξεις, τα τοξωτά γεφύρια, τις καμάρες και τα στόμια των σηράγγων. Ξεχωριστό δείγμα αποτελεί η λίθινη, πεντάτοξη γέφυρα Καλόρεμα, στην περιοχή του Μαλακίου. Πλησιάζοντας στις Μηλιές, το τοπίο αποκτά μια άγρια ομορφιά, ιδιαίτερα κατά το πέρασμα από τη μεγάλη, μεταλλική γέφυρα του Ταξιάρχη. Ο σταθμός των Μηλεών είναι και το τέρμα της διαδρομής. Από εδώ ξεκινάει το γραφικό καλντερίμι που οδηγεί στο κέντρο του χωριού. Παραδοσιακοί ξενώνες, ταβέρνες, η εκκλησία των Ταξιαρχών που χτίστηκε πριν το 1741, το λαογραφικό μουσείο και η βιβλιοθήκη, Αγίου ΑθανασίουΑγίου Αθανασίου μία από τις παλαιότερες στην Ελλάδα, περιμένουν τους επισκέπτες για περιήγηση. Ουσιαστικά, η ιστορία του τρένου και οι μύθοι του Πηλίου αναβιώνουν σε μια μαγευτική διαδρομή! Το συνιστούμε ανεπιφύλακτα.
Το τρενάκι λειτουργεί από την άνοιξη μέχρι το φθινόπωρο, με ειδικό πρόγραμμα κυκλοφορίας, με ένα ημερήσιο δρομολόγιο στην ορεινή διαδρομή. Τον υπόλοιπο χρόνο είναι δυνατή η κυκλοφορία του με ενοικίαση, μετά από συνεννόηση με το Γραφείο της ΤΡΑΙΝΟΣΕ στον Βόλο. Πληροφορίες για έκδοση εισιτηρίων, δρομολόγια και ενοικίαση του τρένου παρέχονται από το Γραφείο Ταξιδίων Βόλου της ΤΡΑΙΝΟΣΕ (Τηλ/ Fax 24210 39723, e-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.) και από τον αριθμό 14511, ο οποίος λειτουργεί σε 24-ωρη βάση.
Ερχόμενοι από τον Βόλο και μετά τα Κάτω Λεχώνια, ακολουθώντας τη διαδρομή προς το Νότιο Πήλιο, πάνω σε μια στροφή (δεξιά) στα Άνω Λεχώνια, ο ταξιδιώτης μένει έκπληκτος βλέποντας ένα σπίτι, που η όψη του δεν έχει την παραμικρή σχέση με την τυπική αρχιτεκτονική του Πηλίου. Πρόκειται για εξαιρετικό δείγμα εκλεκτικισμού, σχεδιασμένο, επίσης, από τον Ιταλό μηχανικό Εβαρέστο ντε Κίρικο, την εποχή που κατασκεύαζε τη σιδηροδρομική γραμμή. Το ερειπωμένο αυτό σπίτι στα Λεχώνια έχει το δικό του θρύλο. Το σπίτι αυτό καθώς και ο δραματικός τάφος με τα σαμιαμίδια που “δηλητηριάζουν” τα παιδιά στο νεκροταφείο Βόλου ανήκαν στην οικογένεια του Ν. Κοντού. Η οικογένεια έχασε μέσα σε ελάχιστο χρόνο τρία από τα παιδιά της από φυματίωση. Η φυματίωση εκείνο τον καιρό θεωρούνταν κοινωνικό στίγμα και οι απομείναντες ζωντανοί της οικογένειας προσπάθησαν να το αποφύγουν, δημιουργώντας το θρύλο του δηλητηριώδους σαμιαμιδιού. Η οικογένεια εγκατέλειψε το σπίτι κατά το 1920. Αργότερα, άλλαξε πολλούς ιδιοκτήτες. Το 1941, τη δεύτερη μέρα του Πάσχα, όταν οι Γερμανοί κατέλαβαν τα Λεχώνια, το σπίτι χρησιμοποιήθηκε ως αρχηγείο των Γερμανών, μέχρι και την απελευθέρωση του χωριού το 1944. Σήμερα, το αρχοντικό παραμένει έρημο, εγκαταλειμμένο και αναξιοποίητο, διατηρώντας, ωστόσο, τα βασικά αρχιτεκτονικά του σημεία. Πρόκειται για ένα διώροφο οίκημα που είναι κτισμένο από πέτρα και πορσελάνη (το ιδιαίτερο αυτό κτίσιμο το προστάτευσε στο παρελθόν από τις ρωγμές). Το κτίριο αποτελεί ζωντανό παράδειγμα του νεοκλασικισμού. Διαθέτει υπόγειο, ισόγειο, πρώτο όροφο και σοφίτα. Το αρχοντικό χαρακτηρίζεται από τη μορφολογική του αυτάρκεια, την άφθαρτη αισθητική του και τη δυναμική του πλαστικότητα. Αποτελεί, αδιαμφισβήτητα, ένα αριστούργημα της νεοκλασικής αρχιτεκτονικής, που επιβίωσε στο πέρασμα των χρόνων, σηματοδοτώντας την εποχή του.
Επίσης, ενδιαφέρον παρουσιάζουν ο πύργος Ολυμπίου και Κοκοσλή, με το παλιό μεταξουργείο του Κοκοσλή κοντά στον πύργο του, τα νεοκλασικά Χατζηκυριαζή (1900), Κασιοπούλου (1900), Μπακάλη και Χατζησταματίου, το παλιό ελαιοτριβείο του Γεωργούδη (1900), το παλιό εργοστάσιο Δημοπούλου (1920) και η βρύση του Κωνστ. Μαυρογιάννη, που κατασκευάστηκε στις αρχές του 20ου αι. (1906), με λεοντοκεφαλή, αετωματική επίστεψη και μαρμάρινα ακροκέραμα στις τρεις γωνίες, κοντά στο σιδηροδρομικό σταθμό στα Άνω Λεχώνια.
Με το πέρασμα του χρόνου πολλά άλλαξαν. Ασφαλτοστρώθηκαν οι δρόμοι, ενώ κτίστηκαν σχολείο (1956), ιατρείο, νηπιαγωγείο κ.ά. Σήμερα, το χωριό αποτελεί προάστιο του Βόλου.
Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, οργανώνονται τα Λεχωνίτικα πανηγύρια και τα Ανθεστήρια (Κάτω Λεχώνια).
Τα παλαιοτέρα χρόνια, στις αρχές του 20ου αιώνα, τα Άνω Λεχώνια ήταν «κόμβος» για τα γύρω χωριά χάρη στο τρένο. Ήταν και προάστιο του Βόλου με τους κήπους και τα λουλούδια του. Έτσι, γλεντούσαν στα πανηγύρια, όπως αυτό στις 2 Μαΐου, ημέρα ανακομιδής των λειψάνων του Αγίου Αθανασίου, όπου πιστοί έρχονταν από το βράδυ (1η Μαϊου) για την αγρυπνία αλλά και για τον εορτασμό της Πρωτομαγιάς.
Στις 21 Μαΐου γιορτάζονται οι Άγιοι Κωνσταντίνος και Ελένη με πανηγύρι και την 1η Ιουλίου ξεκινά το παλιότερο και μεγαλύτερο πανηγύρι, αφού κρατούσε 3 ημέρες, αυτό των Αγίων Αναργύρων.
Στο Παλαιόκαστρο, 2 χλμ. έξω από τα Άνω Λεχώνια, βρίσκεται το εκτροφείο πέστροφας. Μέσα σε παραδεισένιο περιβάλλον, πλατάνια, τρεχούμενα νερά και λιμνούλες, λειτουργεί μια ταβέρνα, από την οποία μπορείτε να δοκιμάσετε πέστροφες.
Κάτω Λεχώνια
Τα Ανθεστήρια γιορτάζονται στα Κάτω Λεχώνια, που φημίζονται για την ανθοφορία τους.
«…Μια ξεχωριστή υπαίθρια γιορτή στήθηκε στα Κάτω Λεχώνια … το απόγευμα, για την αναβίωση των Ανθεστηρίων ... που σηματοδοτούν την αρμονία φύσης και ανθρώπων» αναφέρει ένα απόσπασμα από δημοσιογράφους των τοπικών εφημερίδων. Στα Κάτω Λεχώνια εδρεύει η Ένωση Γεωργικών Συνεταιρισμών Πηλίου-Βορείων Σποράδων.
Αξιοθέατο αποτελεί η εκκλησιά του Αγίου Γεωργίου, που βρίσκεται στην πλατεία, το Μοναστηράκι του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου και η εκκλησία του Αγίου Νικολάου, στην αρχή της διαδρομής Κάτω Λεχώνια-Άγιος Λαυρέντιος.
Η παραλία Κάτω Λεχώνια έχει το προνόμιο να είναι η πρώτη παραλία του Πηλίου από την μεριά του Παγασητικού, η οποία απέχει 10 χλμ. από τον Βόλο. Κοντινές, εύκολα προσβάσιμες με το αυτοκίνητο και ιδανικές για κοντινές αποδράσεις είναι οι παραλίες του Καρνάγιου και του Χατζηβαγγέλλη. Η διαδρομή από τα Κάτω Λεχώνια προς την παραλία του Καρνάγιου είναι υπέροχη, καθώς κατηφορίζουμε παράλληλα με την κοίτη του ποταμού Βρύχωνα. Οι όχθες του ποταμού μέχρι και οι εκβολές του στην παραλία είναι γεμάτες φυλλοβόλα δέντρα και καλαμιές. Εκεί, θα βρείτε καφέ-μπαρ για ένα ποτό τις ζεστές νύχτες του καλοκαιριού. Υπάρχουν, επίσης, και μπιτς -μπαρς με πολύ καλές υποδομές που προσφέρουν ομπρέλες, ξαπλώστρες, ντουζιέρες και δωρεάν χώρο στάθμευσης. Στην παραλία του Καρνάγιου θα γευθείτε διάφορα σνακς και τοστ αλλά και τσιπουράκια με μεζέδες! Οι παράλιες αυτές είναι ιδανικές για οικογένειες αλλά και για νέους, για ατέλειωτες βουτιές.
