Το χωριό Άνω Γαζτέα είναι χτισμένο σύμφωνα με την παραδοσιακή αρχιτεκτονική του Πηλίου, μέσα σε ελαιώνες και στην πλαγιά του βουνού. Απέχει 18 χλμ. από τον Βόλο και η πρόσβαση προς αυτό είναι εύκολη. Το χωριό Κάτω Γατζέα είναι το επίνειό του.
Εκτός από το να κάνετε περίπατους σε όμορφα καλντερίμια και να δείτε παλιά, πετρόχτιστα σπίτια και αρχοντικά, αξίζει να επισκεφτείτε τη Μονή της Αγίας Τριάδας. Πρόκειται για μοναστήρι χτισμένο επάνω στα απομεινάρια ενός ενετικού κάστρου, από το οποίο διατηρούνται και διακρίνονται αρκετά στοιχεία. Το μοναστήρι είναι μετόχι της Ιεράς Μονής Μεγίστης Λαύρας του Αγίου Όρους. Βρίσκεται σε βραχώδη λόφο ύψους 240 μ. με επιβλητική θέα, λίγο πιο έξω από το χωριό. Το αρχικό κάστρο κτίστηκε, κατά πάσα πιθανότητα, κατά τον 13ο αι. και καταστράφηκε το 1310 από τους Καταλανούς της Καταλανικής Εταιρείας. Το μοναστήρι ιδρύθηκε στο σημείο αυτό το 1816. Ως ιδρυτής της Μονής αναφέρεται ο Νικόλαος Γ. Τζιώρτζος ή Τσουρτσής. Η Μονή, στην οποία διαβιούν 5 μοναχοί, εορτάζει τη Δευτέρα του Αγίου Πνεύματος. Άλλο αξιοθέατο της περιοχής είναι η βασιλική της Ευαγγελίστριας.
Από εδώ περνά το παραδοσιακό τρενάκι του Πηλίου, που συνδέει τα Άνω Λεχώνια 
με τις Μηλιές. Ο ταξιδιώτης έχει τη δυνατότητα να διανύσει δεκατρία, μαγικά χιλιόμετρα στις κατάφυτες πλαγιές του Πηλίου σε μία από τις πιο στενές σιδηροδρομικές γραμμές στον κόσμο (60 εκατοστά), που φιλοξενεί τα 4 βαγόνια του «Μουτζούρη», όπως λεγόταν κάποτε το τρενάκι, για να δηλώσει την ατμοκίνηση και τον καπνό που άφηνε στο πέρασμά του.
Η μοναδική στάση του τρένου γίνεται, για μόλις 15 λεπτά, στην Άνω Γατζέα, για να συνεχίσει “ξεφυσώντας” για μια διαδρομή συνολικού μήκους 13 χλμ. και χρόνου 90 λεπτών περίπου. Εδώ, στον σιδηροδρομικό σταθμό της Άνω Γατζέας θα συναντήσουμε ένα παραδοσιακό καφενεδάκι. Το τρενάκι κάνει μια στάση δεκαπέντε λεπτών στον πηγαιμό για Μηλιές και άλλο τόσο στον ερχομό του. Το καφενείο βρίσκεται σε ένα κτίριο εκατό ετών και δουλεύει χειμώνα-καλοκαίρι, παρ’ ότι το τρενάκι λειτουργεί πλέον μόνο το καλοκαίρι σε καθημερινή βάση και την άνοιξη και το φθινόπωρο κάθε Σαββατοκύριακο. Ενδιαφέρον στη διαδρομή παρουσιάζει η λίθινη, πεντάτοξη γέφυρα Καλόρεμα, στην περιοχή του Μαλακίου. Πλησιάζοντας στις Μηλιές, το τοπίο αποκτά μια άγρια ομορφιά, ιδιαίτερα κατά το πέρασμα από τη μεγάλη, μεταλλική γέφυρας του Ταξιάρχη ή Ντε Κίρικο, από το όνομα του σχεδιαστή και πατέρα του μεγάλου ζωγράφου. Στο σημείο αυτό, το τρένο θα κυλήσει σε καμπύλη γραμμή, ενώ η γέφυρα στην οποία βρίσκεται είναι ευθεία.Ο σταθμός Μηλεών είναι και το τέρμα της διαδρομής. Από εδώ ξεκινάει το γραφικό καλντερίμι που οδηγεί στο κέντρο του χωριού. Η πιο γραφική σιδηροδρομική γραμμή στην Ελλάδα θα αποτελέσει για άλλη μια φορά αντικείμενο θαυμασμού την ίδια ημέρα, με την επιστροφή από τις Μηλιές στα Άνω Λεχώνια, στις 3 το απόγευμα.
Για την ιστορία…
Το ιστορικό τρενάκι, που παλαιότερα διένυε την απόσταση Βόλος-Μηλιές, κυλούσε πάνω στον, επίσης, ιστορικό σιδηρόδρομο, του οποίου η κατασκευή άρχισε το 1892, με πρώτο το κομμάτι μέχρι τα Λεχώνια, για να παραδοθεί τελικά το 1896. Το υπόλοιπο κομμάτι μέχρι τις Μηλιές κατασκευάστηκε στη συνέχεια, για να τεθεί σε λειτουργία το 1903. Την επίβλεψη της κατασκευής του σιδηροδρομικού δικτύου είχε ο Εβαρίστο Ντε Κίρικο, ο πατέρας του γνωστού ζωγράφου Τζόρτζιο ντε Κίρικο, ο οποίος γεννήθηκε στο Βόλο. Στα έργα κατασκευής του δικτύου, ο μικρός τότε Ντε Κίρικο ήταν εκεί, παρατηρώντας το μέσο που έμελλε αργότερα να τον εμπνεύσει και να συνοδεύσει σταθερά τις δημιουργίες του.
Πληροφορίες για έκδοση εισιτηρίων, δρομολόγια και ενοικίαση του τρένου παρέχονται από το Γραφείο Ταξιδίων Βόλου της ΤΡΑΙΝΟΣΕ (Τηλ/ Fax 24210 39723, e-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. και από τον αριθμό 14511, ο οποίος λειτουργεί σε 24-ωρη βάση.
Μουσείο Ελιάς στην Άνω Γατζέα
Το Μουσείο Ελιάς στεγάζεται στο ισόγειο ενός πέτρινου, παραδοσιακού κτιρίου στην πλατεία του σιδηροδρομικού σταθμού της Άνω Γατζέας. Το οίκημα κτίστηκε το 1924 από τον Ιωάννη Δ. Βογιατζή. Ο πρώτος όροφος ήταν η χειμερινή διαμονή της οικογένειας. Το ισόγειο «κατώι» προοριζόταν για τις διάφορες αγροτικές εργασίες, που στην πλειονότητά τους είχαν σχέση με τα ελαιοπερίβολα, όπου λειτουργούσε βιοτεχνία διαλογής, επεξεργασίας και παραγωγής ελιών, αποθήκευσης και εμπορίας ελαιόλαδου. Η μοναχοκόρη του Φούλα (Γαρυφαλλιά) Βογιατζή κατοικούσε στο σπίτι μέχρι το 1991.
Στο Μουσείο εκτίθενται συντηρημένα τα αντικείμενα που βρέθηκαν στο εσωτερικό και στον προαύλιο χώρο. Κυριαρχούν οι κάδες (μεγάλα, ξύλινα δοχεία σε σχήμα κόλουρου κώνου), όπου παρασκευάζονται και αποθηκεύονται οι βρώσιμες ελιές και τα πιθάρια αποθήκευσης λαδιού διαφόρων μεγεθών. Το εσωτερικό του Μουσείου αποτελείται από δύο επίπεδα, το κυρίως Μουσείο (άνω των 100 τμ) και τον παλιό χώρο αποθήκευσης λαδιού (περίπου 20 τμ), με τέσσερα εντοιχισμένα πιθάρια και έχει διαμορφωθεί σε αίθουσα προβολών με καθίσματα, βιντεοπροβολέα, οθόνη κ.ά. Ο χώρος αυτός μπορεί στο μέλλον να αποτελέσει και αίθουσα για περιοδικές, εικαστικές εκθέσεις. Ο κυρίως χώρος περιλαμβάνει θεματικές ενότητες που έχουν να κάνουν με τη διαδικασία συλλογής, διαλογής, επεξεργασίας και εμπορίας ελιών. Συγκεκριμένα, εισερχόμενος ο επισκέπτης ακολουθεί πορεία από τα δεξιά, όπου εκτίθενται εργαλεία καλλιέργειας των ελιών (σκαλιστήρια, πριόνια, κλαδευτήρια, άξονας που ζεύονταν τα ζώα κατά το όργωμα, ραντιστήρια κ.ά.). Στη συνέχεια, εκτίθενται είδη συλλογής των ελιών, όπως κοφίνια διαφόρων μεγεθών, σκάλες, τρισκέλια και γάντζοι και βέβαια ο πάγκος διαλογής τους. Η επόμενη ενότητα παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, διότι εκτίθενται είδη και εργαλεία βαρελοποιίας για την κατασκευή κάδης και δύο καλοσυντηρημένες κάδες, μέσα στις οποίες τοποθετούσαν τις ελιές σε αλατόνερο (γάρο), για να γίνουν οι ξακουστές ελιές Πηλίου (Olives de Volos). Στο σημείο αυτό, υπάρχουν σκάλες για να μπορέσει ο επισκέπτης να δει το εσωτερικό αυτών των γιγάντιων βαρελιών . Επίσης, μπορεί να δει και την πασαρέλα, από όπου σήκωναν τις ελιές, όταν αυτές «ξεπικραίνονταν» και στη συνέχεια τις έβγαζαν με κοφίνια από τις κάδες, τις ανάδευαν και ρίχνανε το αλάτι. Η πρώτη κάδη είναι 7άρα με χωρητικότητα επτά χιλιάδες οκάδες και η άλλη 2,5άρα. Δίπλα ακριβώς, υπάρχουν κάποια μεταλλικά χωνιά, τα οποία όμως δεν ήταν για υγρά, αλλά ήταν μετρητές μεγέθους ελιών. Μάλιστα, μια κάδη με τομή έχει μετατραπεί σε πρωτότυπη βιβλιοθήκη.
Από το λάδι, που είναι παράγωγο της ελιάς, εξάγεται και το σαπούνι, επομένως, δεν μπορούσε να λείψει και αυτό από τον σχετικό εκθεσιακό χώρο, στον οποίο παρουσιάζεται η διαδικασία παραγωγής του και τα προϊόντα του. Στο πλαίσιο της διαδικασίας εμπορίας ελιών, εκτίθενται διάφοροι ζυγοί, μια παλάντζα, μια ζυγαριά από τον φούρνο που υπήρχε απέναντι από το κτίριο του Μουσείου, σέσουλες, φτυάρια, καζάνι για το βράσιμο των τσάμπουρων για την παραγωγή τσίπουρου και τέλος είδη οικιακής χρήσεως των αρχών του περασμένου αιώνα. Σε κάθε ενότητα αντιστοιχούν διευκρινιστικοί πίνακες (ταμπλό) με φωτογραφίες και επεξηγήσεις. Στον εξωτερικό χώρο εκτίθεται μία εντυπωσιακή κάδη ύψους 2,20 μ. και διαμέτρου 3 μ., η οποία αποσυναρμολογήθηκε από τον εσωτερικό χώρο και συναρμολογήθηκε για να λειτουργήσει για εκπαιδευτικούς σκοπούς.
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του Μουσείου στη διεύθυνση: www. mouseioelias.gr
